Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ mắt – Khoa Khám bệnh & Nội khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Mắt bị vàng là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy thể trạng đang có vấn đề. Vậy khi xuất hiện mắt bị vàng thì có những gì cần phải lưu tâm?

Phần lòng trắng (củng mạc) của mắt chuyển sang màu vàng khi một tình trạng có tên hoàng đản xảy ra. Hoàng đản (vàng da) là hiện tượng sinh lí thường thấy ở trẻ mới sinh, tuy nhiên dù là trẻ em hay người lớn thì đều có khả năng xuất hiện hoàng đản.

Củng mạc có màu vàng khi cơ thể dư thừa hoạt chất có tên là bilirubin. Bilirubin là chất có màu vàng được hình thành sau khi tế bào hồng cầu bị phá hủy. Bilirubin là thành phầntrong máu , nếu không vượt quá ngưỡng thì sẽ không có biểu hiện bất thường . Bilirubin được liên hợp tại gan, nó cũng là thành phần của dịch mật – một loại dịch tiêu hóa không thể thiếu. Nếu nồng độ bilirubin tăng lên trong máu quá thường xuyên, hoặc vì lí do nào đó phục vụ chuyển hóa của gan không đủ thì nó sẽ tích lũy lại và gây ra hoàng đản, khiến mắt chuyển sang màu vàng.

2.1 Viêm gan

Gan có khả năng bị viêm do thường xuyên nguyên nhân khác nhéu, mà thường thấy nhất là viêm gan do virus. các loại virus viêm gan thường nhật là virus viêm gan A, B và C. Viêm gan virus có thể xảy ra cấp tính hoặc mạn tính (tức là tình trạng viêm kéo dài trong ít nhất 6 tháng).

Viêm gan khiến cho gan bị tổn thương, ảnh hưởng tới hoạt động của gan đối với bilirubin, cuối cùng kéo theo hoàng đản. Bên cạnh các nguyên nhân vi sinh vật gây ra viêm gan, gan cũng có thể bị viêm do một vài thuốc điều trị hoặc do các bệnh lý tự miễn.

2.2 Sỏi mật

Sỏi mật có thể có trong túi mật hoặc ở trong các ống dẫn mật. Sỏi mật là tác nhân gây ra tắc mật phổ biến nhất. Khi xuất hiện ở trong các ống dẫn mật, sỏi mật có khả năng gây tắc nghẽn hoàn toàn hoặc một phần đường lưu thông của mật từ gan xuống túi mật tương đương xuống tá tràng, và trong trường hợp đó, nồng độ bilirubin sẽ tăng lên trong máu và gây ra hoàng đản, khiến mắt chuyển sang màu vàng.

✅ Mọi người cũng xem : văn nghị luận là gì lớp 7

2.3 Uống quá thường xuyên rượu

Nếu là người nghiện rượu nặng trong thời gian khá dài (tối thiểu từ 8 tới 10 năm) thì gan sẽ bị tổn thương nghiêm trọng. Ở một vài người có khả năng xuất hiện tình trạng viêm và phá hủy tế bào gan, theo thời gian, các mô sẹo hình thành để thay thế những mô gan khỏe mạnh đã bị phá hủy, gây ra tác động nặng nề tới hoạt động chức năng của gan.

2.4 một vài thuốc điều trị nhất định

một vài điều trị có mối liên lạc tới hoàng đản bao gồm:

• Acetaminophen (nếu sử dụng quá nhiều)
• Penicillin (chẳng hạn như amoxicillin/clavulanate)
• Thuốc tránh thai
• Chlorpromazine (thuốc sử dụng trong điều trị một vài rối loạn tâm thần và cảm xúc)
• Các steroid.

2.5 Nhiễm trùng gan

Mặc dù virus là tác nhân phổ biến nhất gây viêm gan, mặc khác gan cũng có khả năng bị các nhiễm trùng khác, chẳng hạn như sán lá gan – một loại ký sinh trùng tại gan.

Con người có thể bị nhiễm sán lá gan thông qua việc ăn sống hoặc chưa nấu đủ chín cá và những loại thực vật bị nhiễm. một vài loại ký sinh trùng khác cũng có thể chui lên đường mật và gây ra tắc mật, chẳng hạn như giun đũa.

2.6 Các bệnh về ống mật chủ

Sỏi mật là nguyên nhân bệnh lý hay gặp nhất tại ống mật chủ, mặc khác còn có một số tác nhân hiếm gặp khác gây hoàng đản, chẳng hạn như:

• Teo đường mật bẩm sinh: Khiến mật không thể lưu chuyển, là một bệnh bẩm sinh.
• Viêm đường mật nguyên phát (primary biliary cholangitis): Đường mật sẽ bị phá hủy dần theo thời gian.
• Viêm đường mật xơ hóa nguyên phát (primary sclerosing cholangitis): Khiến đường mật xuất hiện các mô sẹo.

2.7 Phản ứng đối với việc truyền máu

Nếu truyền nhóm máu không thích hợp sẽ dẫn tới việc xảy ra các phản ứng miễn dịch để phá hủy các hồng cầu mới truyền vào, phóng ra ra bilirubin gây ra hoàng đản. mặc khác hoàng đản không phải vấn đề duy nhất khi truyền nhóm máu không thích hợp, bởi còn thường xuyên các phản ứng nặng đe dọa tính mạng khác xảy ra. Nhờ công tác an toàn truyền máu mà việc truyền nhóm máu không thích hợp Hiện tại rất hiếm gặp.

✅ Mọi người cũng xem : mua nồi cơm điện thái lan ở đâu

2.8 Thiếu máu hồng cầu hình liềm

Bệnh hồng cầu hình liềm đặc biệt hay gặp ở những người gốc Phi và Caribbean. Bệnh hồng cầu hình liềm khiến các tế bào hồng cầu bị thay đổi hình dạng, dính vào nhau và tích lũy trong gan, cùng lúc ấy vòng đời của các tế bào hồng cầu này cũng ngắn hơn bình thường. Khi chúng chết đi sớm hơn so với hồng cầu bình thường, bilirubin được giải phóng ra, nhưng gan không thể xử lý kịp, gây ra nên hoàng đản.

2.9 Xơ gan

Xơ gan là tình trạng xuất hiện các mô sẹo thay thế mô gan lành. Xơ gan diễn ra từ từ trong một thời gian khá dài, và có rất nhiều tình trạng tương đương bệnh lý khác nhéu gây ra xơ gan, phổ biến là:

Xơ gan càng nặng thì hoạt động chức năng của gan càng suy yếu.

✅ Mọi người cũng xem : dịch vụ ecommerce là gì

2.10 Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu

Là tình trạng mỡ tích tụ quá nhiều trong gan mà không liên quan tới việc sử dụng rượu, trong đó có một dạng bệnh nghiêm trọng là viêm gan hoại tử không do rượu, dẫn tới hoại tử tế bào gan và xơ gan.

2.11 Thiếu máu huyết tán

Trong thiếu máu huyết tán, các tế bào hồng cầu bị phá hủy quá nhanh, giải phóng ra quá thường xuyên bilirubin khiến gan không xử lý kịp. Thiếu máu huyết tán có khả năng là bệnh bẩm sinh, nhưng cũng có thể xuất hiện sau nhiễm trùng, bệnh tự miễn và một số tình huống khác.

2.12 Ung thư

• Ung thư gan: Ung thư gan gây ra phá hủy tế bào gan hoặc đường mật, ảnh hưởng tới chức năng gan và do đó gây ra hoàng đản.
• Ung thư tụy: Các khối u ở tụy có khả năng gây ra chèn ép lên các đường mật, làm tắc nghẽn đường mật và do đó cũng gây nên tình trạng hoàng đản.
• Ung thư túi mật: Đây là một loại ung thư hiếm gặp, tiến triển âm thầm cho đến khi khối u đủ lớn mới gây triệu chứng. Khi u chèn ép đường mật gây ra tắc mật thì hoàng đản sẽ xuất hiện.

✅ Mọi người cũng xem : phiếu xuất kho là gì

2.13 Hội chứng Gilbert

Đây là một rối loạn hiếm gặp, gan không có đủ enzyme để chuyển hóa bilirubin, khiến nồng độ bilirubin trong máu tăng lên và hoàng đản xảy ra.

Bài viết tham khảo nguồn: webmd.com

• Chỉ số Bilirubin nói gì về thể trạng của bạn?
• Bilirubin có ý nghĩa như thế nào trong chẩn đoán các vấn đề thể trạng?
• Khi nào cần xét nghiệm Bilirubin?