Dây thần kinh giao cảm gồm có sợi trước hạch và sợi sau hạch. Hai sợi này tiết ra các chất trung gian hóa học khác nhau:

• Sợi trước hạch sẽ tiết ra chất trung gian hóa học là acetylcholin. Acetylcholin được tổng hợp trong các bào tương sợi trục thần kinh, bên ngoài các bọc nhỏ. Sau đó, acetylcholin được vận chuyển vào trong các bọc, trữ lại thường xuyên trong các bọc. Acetylcholin có thời gian tồn tại rất ngắn, chỉ vài giây trong các mô, sau đó bị men phân giải.

• Sợi sau hạch tiết ra norepinephdrin (hay còn gọi là noradrenalin). Norepinephrin được tổng hợp ở bào tương dây thần kinh giao cảm phần sau hạch, nhưng được hoàn thành ở bên trong các bọc nhỏ. Ở tủy trên thận, norepinephrin được chuyển hóa thành epinephrin (adrenalin). Norepinephrin được giải phóng trực tiếp vào mô chỉ có tác dụng trong vài giây, sau đó chúng bị tái nhập và khếch tán vào dịch kẽ. Riêng norepinephrin và epinephrin do tủy thượng thận bài tiết vào máu, tác dụng kéo dài 10-30 giây, sau đó tác dụng hạn chế dần sau từ một đến vài phút.

Để gây tác dụng lên các cơ quan phục vụ, các chất trung gian hóa học phải gắn vào các receptor đặc hiệu ở tế bào đáp ứng.

Hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm hoạt động đối ngược nhau trên các cơ quan. Sự đối ngược này giúp cho hệ thần kinh thực vật điều hòa các vận hành tinh vi và nhanh chóng.

Hệ thần kinh giao cảm ảnh hưởng lên các cơ quan gây ra ra các hiệu ứng như:

• Lên mắt: kích thích giao cảm làm co các sợi cơ tia, gây giãn đồng tử mắt.

• Lên các tuyến tiết: kích thích của hệ thần kinh giao cảm làm tăng tiết mồ hôi, đặc biệt ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, nách.

• Lên dạ dày- ruột: kích thích giao cảm mạnh gây ra ức chế nhu động ruột, làm tăng trương lực các cơ thắt tròn, Vì vậy làm Giảm sự vận chuyển thức ăn trong đường tiêu hóa.

• Lên tim: làm tăng vận hành tim, tăng cả nhịp tim lẫn lực co của tim.

• Lên mạch máu vòng đại tuần hoàn: phần lớn các mạch máu, đặc biệt là các mạch máu của các tạng trong ở bụng mà mạch của da bị co lại. tuy nhiên, trong một số trường hợp, kích thích giao cảm vào receptor  bêta gây ra giãn mạch, nhất là khi đã dùng các thuốc làm liệt công dụng co mạch của receptor alpha giao cảm.

• Lên huyết áp: huyết áp phụ thuộc vào sức bơm của tim và sức cản của mạch máu. Do kích thích của hệ thần kinh giao cảm làm tăng cả hai yếu tố này nên sẽ làm huyết áp tăng mạnh.

• Lên các chức năng khác: nói chung các kích thích giao cảm làm ức chế các ống trong gan, túi mật, niệu quản, bàng quang. Kích thích giao cảm cũng gây ảnh hưởng lên chuyển hóa như làm tăng phóng ra glucose từ gan, tăng glucose máu, tăng phân giải glycogen ở gan và cơ, trương lực cơ, tăng chuyển hóa cơ sở và tăng hoạt động tâm thần.

>> Rối loạn thần kinh thực vật có chữa được không?

• Tăng tiết mồ hôi
• Rối loạn thần kinh thực vật

Xem thêm: