Bản chất và hiện tượng đều đặn tồn tại một cách khách quan. Theo chủ nghĩa Marc – Lenin thì quan điểm duy tâm không thừa nhận hoặc không hiểu đúng sự tồn tại khách quan của bản chất và hiện tượng, họ cho rằng, bản chất không tồn tại thật sự, bản chất chỉ là tên gọi trống rỗng do con người bịa đặt ra, còn hiện tượng dù có tồn tại nhưng đó chỉ là tổng hợp những cảm giác của con người, chỉ tồn tại trong chủ quan con người.

Những người theo chủ nghĩa duy tâm khách quan tuy thừa nhận sự tồn tại thực sự của bản chất nhưng đó không phải là của bản thân sự vật mà theo họ đó chỉ là những thực thể tinh thần. Vậy, bản chất là gì? Ý nghĩa phương pháp luận, mối quan hệ biện chứng giữa bản chất và hiện tượng?

1. Bản chất là gì?

Bản chất là phạm trù triết học chỉ tổng hợp tất cả các mặt, các mối liên lạc tất nhiên, tương đối ổn định ở bên trong sự vật, quy định sự vận động và phát triển của sự vật đó. Ví dụ, trong xã hội có giai cấp bản chất của nhà nước là công cụ chuyên chính của giai cấp thống trị về kinh tế trong xã hội. bản chất này được thể hiện ra dưới thường xuyên cách thức cụ thể khác nhéu phụ thuộc vào tương quan giai cấp trong xã hội. Bản chất gắn bó với cái chung nhưng không phải cái chung nào cũng là bản chất. chỉ những cái chung nào quy định sự vận động phát triển của sự vật mới là cái chung bản chất. ví dụ, người Việt Nam (nhìn chung) có cái chung là màu tóc đen và da vàng. Nhưng cái chung tóc đen và da vàng không phải là cái chung bản chất của người Việt Nam. Bản chất và quy luật là những phạm trù cùng bậc, tuy nhiên bản chất rộng hơn, phong phú hơn quy luật.

Tóm lại, bản chất là tổng hợp tất cả những mặt, những mối liên lạc tất nhiên tương đối ổn định ở bên trong sự vật, quy định sự vận động và phát triển của sự vật đó.

Ví dụ: Bản chất của con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội trong đời sống. Nếu ai đó không có bất cứ mối quan hệ xã hội nào, dù nhỏ nhất, thì người đó chưa phải là con người theo đúng nghĩa.

2. Hiện tượng là gì?

– Hiện tượng là sự biểu hiện của những mặt, những mối liên lạc thuộc bản chất của sự vật, hiện tượng ra bên ngoài.

Ví dụ: Màu da cụ thể của một người nào đó là trắng, vàng hay đen… chỉ là hiện tượng, là vẻ bề ngoài.

Qua đó,  bản chất chính là mặt bên trong, mặt tương đối ổn định của hiện thực khách quan. Nó ẩn giấu đằng sau cái vẻ bề ngoài của hiện tượng và biểu lộ ra qua những hiện tượng ấy.

Ngược lại,  hiện tượng là mặt bên ngoài, mặt di động và biến đổi hơn của hiện thực khách quan. Nó là hình thức biểu hiện của bản chất.

✅ Mọi người cũng xem : hành vi là gì cho ví dụ

3. Mối quan hệ biện chứng giữa bản chất và hiện tượng:

Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, bản chất và hiện tượng có mối quan hệ biện chứng như sau:

Xem thêm: Lực lượng sản xuất là gì? Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất ở Việt Nam hiện nay

3.1. Bản chất và hiện tượng tồn tại khách quan trong cuộc sống:

– Cả bản chất và hiện tượng đều có thực, tồn tại khách quan bất kể con người có nhận thức được hay không.

Lý do là vì:

+ Bất kỳ sự vật nào cũng được tạo nên từ những yếu tố nhất định. Các yếu tố ấy tham gia vào những mối liên lạc qua lại, đan xen chằng chịt với nhéu, trong đó có những mối liên lạc tất nhiên, tương đối ổn định. Những mối LH này tạo nên bản chất của sự vật.

+ Sự vật tồn tại khách quan. Mà những mối liên lạc tất nhiên, tương đối ổn định lại ở bên trong sự vật, Vì vậy, đương nhiên là chúng cũng tồn tại khách quan.

+ Hiện tượng chỉ là sự biểu hiện của bản chất ra bên ngoài để chúng ta nhìn thấy, nên hiện tượng cũng tồn tại khách quan.

3.2. Sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng:

– không những tồn tại khách quan, bản chất và hiện tượng còn có mối LH hữu cơ, gắn bó hết sức chặt chẽ với nhau.

✅ Mọi người cũng xem : bức tượng bán thân nghĩa là gì

3.3. Mỗi sự vật đều đặn là sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng:

Sự thống nhất đó thể hiện trước hết ở chỗ:

+Bản chất bao giờ cũng bộc lộ ra qua hiện tượng. Bất kỳ bản chất nào cũng được bộc lộ qua những hiện tượng tương ứng.

Xem thêm: Mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng

+ Hiện tượng bao giờ cũng là sự biểu hiện của bản chất. Bất kỳ hiện tượng nào cũng là sự bộc lộ của bản chất ở mức độ nào đó nhiều hoặc ít.

Về căn bản, bản chất và hiện tượng phù hợp với nhéu. Không có bản chất nào tồn tại một cách thuần túy, không cần có hiện tượng. Ngược lại, cũng không có hiện tượng nào lại không phải là sự biểu hiện của một bản chất nhất định.

✅ Mọi người cũng xem : giấy bột là gì

3.4. Bản chất khác nhau sẽ bộc lộ ra những hiện tượng khác nhéu:

Khi bản chất thay đổi ngay thì hiện tượng tương ứng với nó cũng sẽ thay đổi theo. Khi bản chất mất đi thì hiện tượng biểu hiện nó cũng mất đi.

– Chính nhờ có sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng, giữa cái quy định sự vận động, phát triển của sự vật với những biểu hiện nghìn hình, vạn vẻ của nó mà ta có khả năng tìm ra cái chung trong nhiều hiện tượng cá biệt, tìm ra quy luật phát triển của những hiện tượng ấy.

✅ Mọi người cũng xem : môn tự nhiên tiếng anh là gì

4. Ý nghĩa phương pháp luận:

Muốn nhận thức đúng sự thật, hiện tượng thì không dừng lại ở hiện tượng bên ngoài mà phải đi vào bản chất. Phải thông qua nhiều hiện tượng khác nhéu mới nhận thức đúng và đầy đủ bản chất. Theo V.I.Lênin: “Tư tưởng của người ta đi sâu một cách vô hạn, từ hiện tượng đến bản chất, từ bản chất cấp một… đến bản chất cấp hai…”.

Nhiệm vụ của nhận thức nói chung, của khoa học nhận thức nói riêng là phải vạch ra được bản chất của sự vật.

Còn trong vận hành thực tiễn, cần dựa vào bản chất chứ không phải dựa vào hiện tượng.

– Vì bản chất tồn tại khách quan ở ngay trong bản thân sự vật nên chỉ có khả năng tìm ra bản chất sự vật ở bên trong sự vật ấy chứ không phải ở bên ngoài nó. Khi kết luận về bản chất của sự vật, cần tránh những nhận định chủ quan, tùy tiện.

Xem thêm: Quan điểm toàn diện của chủ nghĩa Mác – Lênin và vận dụng quan điểm toàn diện

– Vì bản chất không tồn tại dưới dạng thuần túy mà bao giờ cũng bộc lộ ra bên ngoài thông qua các hiện tượng tương ứng của mình nên chỉ có thể tìm ra cái bản chất trên cơ sở thống kê các hiện tượng.

– Trong quy trình nhận thức bản chất của sự vật phải xem xét rất nhiều hiện tượng khác nhéu từ nhiều góc độ khác nhéu.

Sở dĩ như vậy vì hiện tượng bao giờ cũng biểu hiện bản chất dưới dạng đã cải biến, thường xuyên khi xuyên tạc bản chất.

Nhưng trong một hoàn cảnh và một phạm vi thời gian nhất định ta không bao giờ có thể xem xét hết được mọi hiện tượng biểu hiện bản chất của sự vật. Do vậy, ta phải ưu tiên xem xét trước hết các hiện tượng điển hình trong hoàn cảnh điển hình.

Dĩ nhiên, kết quả của một sự xem xét như vậy chưa thể phản ánh đầy đủ bản chất của sự vật. Mà đó mới chỉ phản ánh một cấp độ nhất định của nó. quy trình đi vào nắm bắt các cấp độ tiếp theo, ngày càng sâu sắc hơn trong bản chất của sự vật là một quá trình hết sức khó khăn, lâu dài, công phu, không có điểm dừng.

Cũng chính do đó, khi kết luận về bản chất của sự vật, chúng ta cần hết sức thận trọng.

✅ Mọi người cũng xem : stbh trong bảo hiểm là gì

5. Bản chất và hiện tượng cũng có sự mâu thuẫn:

– Sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng là sự thống nhất biện chứng.

Tức là, trong sự thống nhất ấy đã bao hàm sự khác biệt.

Xem thêm: Phát triển là gì? Nguyên lý về sự phát triển theo Triết học Mác – Lênin?

Nói cách khác, tuy bản chất và hiện tượng thống nhất với nhau, về căn bản là phù hợp với nhéu, nhưng chúng không bao giờ phù hợp với nhéu hoàn toàn.

Sở dĩ như vậy là vì bản chất của sự vật bao giờ cũng được thể hiện ra thông qua sự tương tác của sự vật ấy với những sự vật xung quanh. Các sự vật xung quanh này trong quy trình tương tác đã gây ảnh hưởng hiện tượng, đưa vào nội dung của hiện tượng những thay đổi ngay nhất định.

Kết quả là, hiện tượng biểu hiện bản chất nhưng không phải là sự biểu hiện y nguyên bản chất.

– Sự không hoàn toàn trùng khớp khiến cho sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng là một sự thống nhất mang tính mâu thuẫn.

Tính mâu thuẫn của sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng thể hiện ở chỗ:

+ Bản chất phản ánh cái chung tất yếu, cái chung quyết định sự tồn tại và phát triển của sự vật. Còn hiện tượng phản ánh cái cá biệt.

Vì vậy, cùng một bản chất có khả năng biểu hiện ra ngoài bằng vô số hiện tượng khác nhau tùy theo sự biến đổi của của điều kiện và hoàn cảnh.

Nội dung chi tiết của mỗi hiện tượng phụ thuộc không chỉ vào bản chất, mà còn vào hoàn cảnh chi tiết, trong đó bản chất được biểu hiện. chính vì thế, hiện tượng đa dạng hơn bản chất. Ngược lại, bản chất sâu sắc hơn hiện tượng.

Xem thêm: Lý luận về hàng hóa sức lao động của C. Mác với thị trường sức lao động Việt Nam

+ Bản chất là mặt bên trong ẩn giấu sâu xa của hiện thực khách quan. Còn hiện tượng là mặt bên ngoài của hiện thực khách quan ấy.

Các hiện tượng biểu hiện bản chất không phải dưới dạng y nguyên như bản chất vốn có mà dưới hình thức đã được cải biến, thường xuyên khi xuyên tạc nội dung thực sự của bản chất. Ví dụ: Nhúng một phần cái thước vào chậu nước, ta thấy cái thước gấp khúc, trong khi thực tế cái thước vẫn thẳng.

– Bản chất tương đối ổn định, biến đổi chậm. Còn hiện tượng không ổn định, nó luôn luôn trôi qua, biến đổi nhanh hơn so với bản chất.

Có tình hình đó là do nội dung của hiện tượng được quyết liệt không chỉ bởi bản chất của sự vật, mà còn bởi những khó khăn tồn tại bên ngoài của nó, bởi ảnh hưởng qua lại của nó với các sự vật xung quanh.

Các khó khăn tồn tại bên ngoài đó và sự tác động qua lại của sự vật này với sự vật khác lại nhiều biến đổi. do đó, hiện tượng thường xuyên biến đổi, trong khi bản chất vẫn giữa nguyên.

mặc khác, điều đó không có nghĩa là bản chất luôn giữ nguyên như cũ từ lúc ra đời cho đến lúc mất đi. Mà bản chất cũng biến đổi, nhưng là biến đổi rất chậm so với hiện tượng.

✅ Mọi người cũng xem : quả gấc tiếng anh là gì

Bài viết được thực hiện bởi: Luật sư Nguyễn Văn Dương

cấp bậc: Giám đốc công ty

Lĩnh vực tư vấn: Dân sự, Hình sự, công ty

Trình độ đào tạo: Thạc sỹ Luật, MBA

Số năm kinh nghiệm thực tế: 10 năm

Tổng số bài viết: 10.141 bài viết

tìm hiểu thông tin về khách quan? Tồn tại khách quan là gì? Tồn tại khách quan là tồn tại thế nào? Sự khác nhau giữa chủ quan và khách quan là gì? Các tính chất và công dụng của tính khách quan?

Nội dung là gì? hình thức là gì? Quan điểm nội dung và hình thức trong Triết học?

Phép biện chứng duy vật là gì? Các giai đoạn phát triển của phép biện chứng duy vật? Đặc trưng cơ bản và vai trò của phép biện chứng duy vật? Quy luật cơ bản của phép duy vật biện chứng?

Chủ nghĩa duy tâm là gì? Chủ nghĩa duy tâm được dịch với tên tiếng Anh là gì? Nguồn gốc của chủ nghĩa duy tâm?

thống kê định tính là gì? nghiên cứu định tính có tên trong tiếng Anh là gì? những loại phương pháp nghiên cứu định tính và các ví dụ? So sánh với thống kê định lượng?

Phản ánh là gì? Phản ánh được dịch sang tiếng Anh là gì? Khái niệm phản ánh trong Triết học Mác Lênin?

Những điều kiện một cách tự nhiên, kinh tế xã hội cho sự ra đời của Triết học Mác? Những tiền đề về lý luận, tiền đề về khoa học tự nhiên cho sự ra đời của Triết học Mác?

Điều kiện ra đời, phát triển và nét đặc thù của triết học phương Tây hiện đại? một vài nội dung triết học phương Tây hiện đại?

Điều kiện ra đời, phát triển và nét đặc thù của triết học cổ điển Đức? một số nội dung cơ bản của triết học cổ điển Đức?

Phương pháp trong triết học là gì? Phương pháp siêu hình tiếng Anh là gì? Siêu hình là gì? Phương pháp luận siêu hình trong Triết học?

Đơn xin gia hạn hợp đồng thuê văn phòng Doanh nghiệp là gì? Mục đích của đơn xin phép gia hạn hợp đồng thuê văn phòng Doanh nghiệp? Mẫu đơn xin gia hạn hợp đồng thuê văn phòng Doanh nghiệp? Hướng dẫn viết đơn xin gia hạn hợp đồng thuê văn phòng công ty?

Biên bản lấy lời khai của người làm chứng là gì? Mục đích của biên bản lấy lời khai của người làm chứng? Mẫu biên bản lấy lời khai của người làm chứng theo mẫu số 03-DS 2021? Hướng dẫn viết biên bản lấy lời khai của người làm chứng? Quy định về lời khai của người làm chứng trong tố tụng dân sự?

Tờ khai thuế thu nhập công ty ưu đãi là gì? Mục đích của tờ khai thuế mức lương Doanh nghiệp ưu đãi? Mẫu tờ khai thuế mức lương Doanh nghiệp ưu đãi? Hướng dẫn viết tờ khai thuế mức lương công ty ưu đãi? Những quy định về ưu đãi thuế mức thu nhập Doanh nghiệp?

Mẫu đơn bắt buộc đăng ký thay đổi ngay nội dung thế chấp đã đăng ký là gì? Mẫu đơn bắt buộc đăng ký thay đổi nội dung thế chấp đã đăng ký? Hướng dẫn soạn thảo? Quy định về hồ sơ đăng ký?

Biên bản giải tỏa kê biên, xử lý của cải/tài sản là gì, mục đích của biên bản? Biên bản giải tỏa kê biên, xử lý của cải/tài sản theo mẫu số 57/PTHA? Hướng dẫn soạn thảo biên bản? Quy định về giải tỏa kê biên, xử lý tài sản?

Thuê đất ở khu công nghiệp phải nộp các khoản tiền gì? Quy định về mua đất trong khu công nghiệp như thế nào?

Điều kiện được đề bạt là cán bộ dự nguồn. Viên chức sinh con thứ ba nhưng đạt danh hiệu lao động tiên tiến và chiến sĩ thi đua cơ sở có được là cán bộ dự nguồn không?

Đền bù khi thu hồi đất trồng cây lâu năm để làm đường cao tốc. Bồi thường cây trồng lâu năm khi nhà nước thu hồi đất.

Mẫu quyết liệt chấm dứt áp dụng biện pháp quản lý tại gia đình là gì, mục đích của mẫu quyết đinh? Mẫu quyết liệt chấm dứt áp dụng biện pháp quản lý tại gia đình? Hướng dẫn soạn thải mẫu quyết định? Quy định về áp dụng biện pháp quản lý tại gia đình?

Mẫu đơn đề nghị bảo vệ luận văn là gì? Mẫu đơn đề nghị bảo vệ luận văn? Hướng dẫn soạn thảo? Hướng dẫn luận văn và điều kiện bảo vệ luận văn?

Mẫu báo cáo hoàn thành công trình xây dựng là gì? Mẫu báo cáo hoàn thành thi công xây dựng hạng mục công trình xây dựng? Quy định về báo cáo hoàn thành thi công công trình?

Biên bản nghiệm thu nhà xưởng là gì? Mẫu biên bản nghiệm thu nhà xưởng? Hướng dẫn soạn thảo mẫu biên bản nghiệm thu nhà xưởng? một vài quy định liên quan đến nghiệm thu nhà xưởng?

Biên bản nghiệm thu nhà tạm là gì? Biên bản nghiệm thu nhà tạm lập ra với mục đích gì? Mẫu biên bản nghiệm thu nhà tạm? Hướng dẫn soạn thảo mẫu biên bản nghiệm thu nhà tạm? một số quy định về nghiệm thu công trình?

Mẫu biên bản niêm yết họp công khai tài sản là gì? Mẫu biên bản niêm yết họp công khai tài sản để làm gì? Mẫu biên bản niêm yết họp công khai của cải/tài sản cụ thể nhất 2021? Hướng dẫn soạn thảo mẫu biên bản niêm yết họp công khai tài sản? một vài quy định về công khai tài sản?

Điều kiện đặt tên cho con bằng tiếng nước ngoài mới nhất tại Việt Nam? có thể đặt họ cho con theo họ của cha người nước ngoài được không? Cha hoặc mẹ là người nước ngoài, đặt tên con theo tiếng nước ngoài được không?

Mẫu tờ khai đăng ký việc nuôi con nuôi thực tế là gì? Mẫu tờ khai đăng ký việc nuôi con nuôi thực tế? Hướng dẫn soạn thảo mẫu tờ khai đăng ký việc nuôi con nuôi thực tế? Một sô quy định đăng ký việc nuôi con nuôi thực tế?

Đưa vào cơ sở giáo dục là gì? xin phép hoãn việc áp dụng đưa vào trường giáo dưỡng? Các trường hợp hoãn hoặc miễn chấp hành quyết định đưa vào trường giáo dưỡng

Mẫu đơn bắt buộc xem xét thẩm định là gì, mục đích của mẫu đơn? Những quy định liên quan đến thẩm định? Mẫu đơn bắt buộc xem xét thẩm định? Hướng dẫn soạn thảo?

Mẫu quyết định buộc thi hành án hành chính là gì? Mẫu quyết định buộc thi hành án hành chính theo mẫu số 56-HC chi tiết nhất? Hướng dẫn soạn thảo mẫu quyết liệt buộc thi hành án hành chính chi tiết nhất? một vài quy định buộc thi hành án hành chính?

Đất rừng phòng hộ là gì? Những quy định về đất rừng phòng hộ? Cách chuyển đổi từ rừng phòng hộ sang rừng sản xuất?